Impactinvesteringen zijn naast uitsluiting, ESG-integratie en betrokken aandeelhouderschap één van de instrumenten waarmee ons verantwoord beleggingsbeleid wordt vormgegeven. Impactinvesteringen zijn investeringen waarbij het doel om positieve, meetbare impact op het gebied van milieu- en sociale factoren te bewerkstelligen, samengaand met een adequaat financieel rendement. Het betreft zowel (een bijdrage aan) oplossingen voor maatschappelijke problemen als het voorkomen van maatschappelijke problemen.

Ons doel is om in 2025 € 3 miljard aan investeringen met positieve impact te hebben. PME heeft voor deze impactinvesteringen de ­volgende impactthema’s gedefinieerd:

1. Klimaat en natuur: energietransitie en ­circulaire economie
2. Innovatie en werk: innovatie in Nederland en Europa
3. Huisvesting en gezondheid: betaalbare ­huisvesting en gezondheidszorg

In 2023 pasten wij ons impactinvesteringsbeleid op enkele onderdelen aan:

• Binnen het thema Energietransitie is Bosbouw toegevoegd als mogelijke investering, inclusief de daarbij behorende KPI’s ‘hoeveelheid op­­geslagen CO₂’ en ‘hoeveelheid vermeden CO₂-uitstoot’.

• Binnen het thema Energietransitie is Houtbouw/biobased bouwen toegevoegd als mogelijke investering, inclusief de daarbij behorende KPI ‘hoeveelheid lange termijn opslag van CO₂ (opgeslagen in houtbouw­projecten)’.

• Binnen het thema Circulaire economie is ­Houtbouw/biobased bouwen toegevoegd als mogelijke investering, inclusief de daarbij behorende KPI ‘vermeden CO₂-uitstoot door gebruik bio-based materialen versus traditionele bouw’.

• Binnen het thema Gezondheidszorg zal de beleggingscategorie Private Equity worden toegevoegd aan het universum van mogelijke investeringen die kunnen bijdragen aan ­‘toegang tot gezondheidszorg’.

Impactinvesteringen eind 2023

In 2023 had PME voor € 2.411 miljoen (2022: € 2.005 miljoen) aan impactinvesteringen in de beleggingsportefeuille.

Klimaat en natuur		Met investeringen in de energietransitie is in 2023 voor ca. 840.000 MWh aan hernieuwbare energie geproduceerd en is ca. 189.000 tCO₂ uitstoot ­vermeden. Vergelijkbaar met het jaarlijks energieverbruik van ca. 336.000 NL huishoudens dan wel de jaarlijks directe CO₂ uitstoot van ca. 10.000 NL huishoudens. Ca. 240.000 tCO₂ is voor lange termijn opgeslagen, dit is te vergelijken met de jaarlijkse uitstoot van ca. 12.500 NL huishoudens.
		Met investeringen in de circulaire economie is in 2023 ca. 19.000 ton afval gerycled. Dit is vergelijkbaar met de jaarlijkse afvalproductie van ca. 18.000 NL huishoudens. Ca. 354.000 tCO₂ uitstoot is hierdoor vermeden. Dit is vergelijkbaar met de jaarlijkse uitstoot van 18.500 NL huishoudens.
Innovatie en werk		Eind 2023 heeft PME 16 leningen verstrekt aan Nederlandse ondernemingen die via de conventionele routes geen toegang tot benodigd kapitaal hebben. Eind 2023 heeft PME 49 bedrijfsobligaties in Nederlands ondernemingen die via conventionele routes geen toegang tot benodigd kapitaal hebben.
Huisvesting en gezondheid		In 2023 heeft PME 3.054 huishoudens van een betaalbare huurwoning voorzien (74,6% van de huurwoningenportefeuille van PME). Het gaat om huurwoningen in Nederland die vallen binnen het middelhoge huursegment, met huurprijzen tot maximaal € 786 voor 1-persoonshuishoudens en maximaal € 1.178 voor meerpersoonshuishoudens.
		In 2023 heeft PME 15 bedrijfsparticipaties in ondernemingen die bijdragen aan de toegang tot zorg en/of ontwikkeling van medische technologieën of medicijnen.

Voorbeelden van impactinvesteringen in 2023

Luxcara Flaveo IV: In 2023 zegden wij een extra bedrag van € 50 miljoen toe aan Luxcara Flaveo IV. In 2022 hadden wij al € 150 miljoen gecommitteerd aan dit fonds. Het fonds belegt in schone energie en richt zich daarbij hoofdzakelijk op windmolenparken en zonneparken. Daarnaast is er ruimte om te investeren in gerelateerde technologieën, zoals bijvoorbeeld batte­rijopslag, laadpaalinfrastructuur. Ook heeft het fonds recent twee investeringen in waterstof gedaan. Met deze fondsbelegging geven wij invulling aan het thema energietransitie binnen het impactbeleid.

Mirova Energy Transition 6: Wij hebben in 2023 € 100 miljoen toegezegd aan het zesde energie transitiefonds van Mirova. Dit fonds belegt in schone energie. De focus van Mirova Energy Transition 6 ligt op zonne- en windmolenparken. Daarnaast is er ook ruimte voor gerelateerde technologieën, zoals bijvoorbeeld batterijopslag, laadpaalinfrastructuur en waterstof. Een innovatieve investering betreft een commitment aan productiefaciliteit van e-brandstoffen.

Met beleggingen in Luxcara Flavea IV en Mirove Energy Transition 6 geven wij invulling aan het thema Energietransitie binnen het impactbeleid.

Forbion VI: In 2023 investeerden we € 40 miljoen in het nieuwe investeringsfonds Forbion VI. Dit fonds richt zich op durfkapitaal­investeringen in innovatieve start-up onder­nemingen binnen het Life Sciences segment. Door het financieren van klinische studies willen we bijdragen aan een betere zorg door de ontwikkeling van nieuwe medicijnen.

Gilde Healthcare VG VI: In 2023 investeerden we € 40 miljoen in het nieuwe investeringsfonds Gilde Healthcare Venture & Growth VI. De strategie van dit fonds is gericht op minderheids­investeringen in veelbelovende innovatieve Healthcare ondernemingen. Het fonds beoogt een goed rendement te combineren met sociale impact, door te investeren in jonge ondernemingen die bijdragen aan een betere en/of goed­kopere zorg.

De beleggingen in Forbion VI en Gilde Healthcare VG VI sluiten aan bij ons impactbeleid op het thema Gezondheidszorg.

Ara Fund 3: In 2023 investeerden we $ 65 miljoen in het nieuwe investeringsfonds Ara Fund III. De strategie richt zich op ondernemingen in Noord-Amerika en Europa die bijdragen aan een circulaire economie en/of het verlagen van de CO₂-uitstoot binnen de industriële sector. Dit zijn ondernemingen die zich bijvoorbeeld richten op het recyclen van organisch afval, recycling van chemicaliën, conversie van afval naar brandstof, productie van duurzame chemicaliën, plastic­recycling, energieopslag, energieconsultancy en services en de toegang tot schone energie.

De belegging in het fonds sluit met name aan bij ons impactbeleid op het thema Circulaire ­economie.

Impact maken zonder te investeren

Als grote belegger met een sterke maatschap­pelijke betrokkenheid willen we bijdragen aan relevante maatschappelijke uitdagingen. Als belegger kunnen we op deze ambities sturen door weloverwogen en gerichte beleggings­keuzes te maken. Op die manier kunnen we zorgen dat ons vermogen bijdraagt aan een goed rendement en tegelijkertijd bijdraagt aan de oplossingen van maatschappelijke ­problemen.

De maatschappelijke uitdagingen waar Nederland voor staat vragen om actie van veel verschillende partijen. Wij laten onze betrokkenheid bij deze uitdagingen steeds vaker horen door een eigen visie en inhoudelijke boodschap uit te dragen via verschillende (media-)kanalen. Daarbij brengen we focus aan en kiezen we maatschappelijk relevante thema’s die aansluiten bij onze identiteit en impact hebben op onze eigen deelnemers en werkgevers. Zo laten we zien waar we voor staan en delen we onze kennis en visie met anderen vanuit de gedachte dat dit anderen kan helpen, of kan inspireren. En om beweging op gang te brengen, of dat nu in de politiek, de maatschappij of bij onze eigen stakeholders is.

Zo schreef voorzitter van het uitvoerend bestuur, Eric Uijen, in maart 2023 een opinie in Trouw over het feit dat fossiele subsidies het rendement van pensioenfondsen onderdrukken en onder­tekenden wij in mei 2023 een brandbrief aan het kabinet ‘Stop fossiele subsidies’. Een unieke ­coalitie van financiële instellingen, bedrijven en (klimaat)organisaties, waaronder ABP, ASN en Triodos, vakbond FNV, Fastned en Greenchoice, voegden zich met deze brandbrief bij de steeds luidere roep om het snel afschaffen van fossiele subsidies. 

Wij lieten ons publiekelijk positief uit over de huurplannen en het concept wetsvoorstel Betaalbare huur van minister Hugo de Jonge. We zijn namelijk wel blij met de regulering van de middenhuur. Het zorgt voor een gelijk speelveld onder beleggers en voor een duidelijke definitie van betaalbare huur. In maart 2023 schreef Marcel Andringa, uitvoerend bestuurder balans- en vermogensbeheer, een blog, waarna hij werd geïnterviewd door het FD. Eric Uijen reageerde in november in Trouw positief op de aanpassingen die de minister doorvoerde in het wets­voorstel.

Innovatieve startups leveren een belangrijke bijdrage aan het bevorderen van kennis en innovatiekracht in Nederland. Ze helpen daarmee om cruciale technologie en patenten in Nederland te houden. Wij vinden ook dat Nederlandse pen­sioenfondsen meer in deze innovatieve startups en scale-ups moeten investeren. Marcel Andringa lichtte in een interview in PensioenPro toe dat beleggen in dergelijke investeringsfondsen een nieuwe kijk op durfkapitaal en impact­beleggingen vereist. En hij ging in op hoe de strategie van PME hierbij is. Regelmatig maken wij bekend dat we nieuwe investeringen doen in innovatieve techbedrijven en laten we zien welke jonge ­innovatieve bedrijven succesvol bezig zijn.

Samen met Achmea Real Estate (ARE) zetten wij ons in voor het gebruik van meer natuurlijke bouwmaterialen, waaronder vlas, hennep en hout. Deze materialen zijn niet alleen een stuk beter voor het milieu; ook de gezondheid van bewoners vaart er wel bij. Daarnaast is bouwen met hout veel sneller en is er minder zwaar materieel en vervuilend vervoer nodig om te kunnen bouwen. Deze boodschap bracht Eric Uijen in een interview met Financial Investigator in juli vorig jaar en werd ook verkondigd tijdens een inspiratiebijeenkomst met bewindslieden Hugo de Jonge, Piet Adema en Vivianne Heijnen. Om de kennis over het ontwerpen van gebouwen met hout en andere biobased materialen werd, mede door de steun van PME en Achmea Real Estate, op 1 november 2023 Alex de Rijke benoemd tot hoogleraar Timber Architecture bij de faculteit Bouwkunde aan de TU Delft.

Sustainable Development Investments (SDI’s)

Met impactinvesteringen leveren we een meetbare bijdrage aan de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Daarnaast monitoren wij over de gehele beleggingsportefeuille de voorgang van de zogenaamde Sustainable Development Investments (SDI’s), beleggingen in ondernemingen die met hun producten of services één of meerdere SDG’s van de Verenigde Naties raken.

Wij hebben geen expliciete doelstellingen gesteld voor de SDI’s, omdat we hiermee niet de daadwerkelijke impact van de beleggingen kunnen meten. De SDI’s vormen een lens op de portefeuille. Toch blijven we onverminderd streven naar het in lijn brengen van de beleggingen met de SDG’s via alle verschillende instrumenten, zoals betrokken aandeelhouderschap, ESG-integratie, beleggen met positieve impact en uitsluiting. Door het jaarlijkse toetsen van de volledige beleggingsportefeuille aan de SDG’s van de VN maken we nadrukkelijk wel de voortgang van de verduurzaming van de volledige portefeuille inzichtelijk.

De meting eind 2023 toont aan dat 18,5% van de totale beleggingsportefeuille geclassificeerd wordt als SDI (2022: 19,4%). De lagere SDI-exposure score is met name te herleiden naar een relatieve daling van de SDI-exposure als resultaat van de toename van het totaal belegd vermogen van PME. De SDI-exposure is in absolute omvang namelijk toegenomen naar € 10,1 miljard (2022: € 9,5 miljard euro).

Duurzaam beleggen onder de SFDR

Vanaf 1 januari 2023 gelden aanvullende transparantie- en rapportagevereisten voor pensioenfondsen op basis van de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR). De SFDR schrijft onder andere voor om informatie te publiceren over het aandeel ‘duurzame beleggingen’ van onze hele beleggingsportefeuille. In de SFDR is een duurzame belegging gedefinieerd als een belegging in een economische activiteit die bijdraagt aan het bereiken van een milieu- of sociale doelstelling enerzijds, en geen 'ernstige afbreuk' doet aan andere ecologische of sociale doelstellingen anderzijds.

Om het percentage duurzame beleggingen te berekenen over onze portefeuille wordt de SDI-meting als basis gebruikt. Het SDI percentage geeft invulling aan het eerste deel van de definitie: het meet de bijdrage aan ecologische en sociale doelstellingen. Voor de 'geen ernstige afbreuk toets' wordt er een aanvullende screening toegepast die gelinkt is aan de Principal Adverse Impact indicatoren en naleving van de OESO-richtlijnen. De Principal Adverse Impact indicatoren zijn door de Europese regelgever geclassificeerd als de belangrijkste indicatoren op ecologische en sociale thema’s die negatieve impact kunnen hebben op onze maatschappij.

PME streeft ernaar om minstens 10% van zijn totale beleggingen te investeren in ‘duurzame beleggingen’ zoals gedefinieerd in de SFDR. In 2023 bedroeg dit percentage 18,2%. Meer informatie over duurzame beleggingen onder SFDR is te vinden in bijlage 6 van dit verslag.